амуд
111гөш — (Өзб., Ташк.; Қ орда, Арал; Қарақ.: Шым., Хож., Амуд.) ет. Қойдың г ө ш і н е н жасалған кәуәп (қ.) бәрінен мазалы келеді (Қарақ., Хож.). Білді де талатқанын жауға г ө ш і н, Шалдырды шапшаңдатып керней, сырнай. Тұраннан түнде тиген алуға өшін (Т …
112гуә — (Шымк., Сарыағ.; Қарақ.: Амуд., Төрт., Шым.) куә. Өтірік айтар жайым жоқ – мен мынауыңа г у ә бола алмаймын (Шымк., Сарыағ.). [Әзірбайжанша гувох (Азерб. рус. сл., 1962); түрікм. гувэ (Рус. туркм. сл., 1956); қарақ. гуэ (Рус. карак. сл., 1967);… …
113гүләбі — (Қарақ.: Қоң., Шым., Амуд., Төрт.; Түрікм.) күзде пісетін, қабығы қалың, ұзақ сақтауға келетін, сопақ қауын. Атыздан он он бес г ү л ә б і әкелген едім, бәрі мазалы екен (Қарақ., Қоң.). Гүләб деген жер атынан шыққан атау. Бұл сөз гүл және аб (су) …
114гүнә — (Шымк.: Арыс, Кел.; Өзб., Ташк.; Қарақ.: Бер., Амуд., Шым., Хож.) күнә. Біреуге қиянат жасап, г ү н ә арқалаған адам емеспін (Ташк., Аққ.). [Түрікменше гүна (Рус. туркм. сл., 1956); қарақ. гүна (Рус. карак. сл., 1967); өзб. гунох (Узб. рус. сл.,… …
115гүнәкәр — (Шымк.: Арыс, Кел.; Өзб., Ташк.; Қарақ.: Бер., Амуд., Шым., Хож.) күнәкар. Жасы жетпіске келгенде гүнәға батып г ү н ә к ә р болар реті жоқ (Ташк., Аққ.). Парсы тілінен ауысқан сөз …
116гүңгірәлі — (Қарақ.: Амуд., Кегей., Қоң., Шым.) пешпен жылытатын, ішінде пеші бар, пешінің мойыны сорайып көрініп тұратын (үй туралы). Жарында бір г ү ң г і р ә л і жай салмақ, ойым бар, ағашы таяр боп тұрыпты, бірақ қол тимей кетпесе (Қарақ., Кегей.) …
117гүрбік — (Қарақ.: Қоң., Шым, Амуд.) үлкен қара қошқыл торлама қауын. Көк күрбек, ақ гүрбек деген түстері бар. Биыл г ү р б і к қауын жақсы шықты (Қарақ.). Г ү рб і к т і ң бір тілігін жеген едім, кәттә (қ.) тойып қалдым (Қарақ., Қоң.). [Өзбек тілінің… …
118дайы — (Түрікм.: Красн., Таш., Тедж., Мары; Қарақ.: Хож., Шым., Амуд., Төрт.; Ауғ.; Ир.) нағашы. Бала болса да д а й ы екеніңді біліп жармасып жатыр да (Түрікм., Таш.). Менің д а й ы м – қарақалпақ қой (Қарақ.). Чарджоуда тұратын менің бір д а й ы м бар …
119амудан — [عموداً] а. ба тарзи амудӣ …
120баландӣ — [بلندي] 1. ҷои баланд, тепа; муқоб. пастӣ; пастию баландӣ а) шебу фароз; ноҳамворӣ; б) киноя аз неку бад; мушкилот (и рӯзгор) 2. боло 3. дарозӣ ба амуд, иртифоъ; қад; муқоб. кӯтоҳӣ; баландӣ доштан баланд будан, дорои иртифоъ будан; баландӣ ёфтан… …
